Lezen? Luisteren!
Een opnamestudio voor een luisterboek is niet heel spannend. Je moet bijvoorbeeld geen last hebben van claustrofobie, want groot is het allemaal niet, en glamorous is het ook niet: een bureau met een microfoon met als zogenoemde plopkap een halve cirkel van dempend materiaal eromheen, een standaard met een laptop op een doekje dat dient om resonantiegeluid te voorkomen en een flesje schoonmaakmiddel binnen handbereik, want niet iedereen praat nu eenmaal zonder consumptie.
Foto
Het enige frivole is aan de wand een foto van een jonge Orson Welles. Welles werd in 1938 wereldberoemd door de radio-uitzending van het hoorspel 'The War of the Worlds', waarbij duizenden Amerikanen de straat op gingen omdat ze bang waren aangevallen te worden door aliens. "Hij is onze schutspatroon", verklaart Anouk Boelsma, die samen met haar vriend Stefan van Duyn eigenaar is van Thinium.
Snelle groei
Thinium is in 2015 gestart in de Jordaan en groeide als start-up zo snel dat vrij gauw meer ruimte nodig was. "Amsterdam is natuurlijk belachelijk duur, dus dat werd het niet", zegt Van Duyn. "We gingen eerst in Diemen kijken, maar op een gegeven moment zagen wij vanuit de trein deze drie gebouwen aan de Leeuwenveldseweg. En dit is een ideale plek, want vlak bij het station, ook goed bereikbaar via de weg en ook nog eens betaalbaar."
Tij mee gehad
De twee hebben ruime ervaring in de uitgeef- en audiowereld, waaruit Thinium is ontstaan. En eigenlijk hebben ze altijd het tij mee gehad. Niet zo lang geleden waren luisterboeken voorbehouden aan slechtzienden en mensen die bedlegerig waren, maar er zijn tegenwoordig steeds meer mensen die het fijn vinden om naar een boek te luisteren in plaats van er één te lezen. Op allerlei plekken ook.
Geen dag vrij
Van Duyn: "We hebben inderdaad de wind in de rug maar we hebben er zelf ook mede aan bijgedragen dat het luisterboek steeds populairder wordt. Uitgeverij Rubinstein/Storytel, waar wij allebei werkten voordat we met Thinium begonnen, biedt luisterboeken aan en daardoor kwamen steeds meer uitgevers bij ons met de vraag hoe ze een luisterboek konden laten opnemen. Wij hebben Thinium vervolgens onder de aandacht gebracht van alle uitgevers en daardoor is het goed gaan lopen. Sinds wij zijn gestart hebben we geen dag vrij gehad, want iedereen wil nu luisterboeken."
Luisteren kun je overal
Boelsma voegt toe: "De smartphone is natuurlijk ook heel belangrijk. Tegenwoordig zijn er ontelbare mensen die in de auto of trein zitten, aan het sporten zijn of de was aan het vouwen zijn die op hun mobieltje naar een luisterboek luisteren. Naar een boek luisteren kan altijd en overal."
Alle soorten boeken
Alle soorten boeken kunnen worden ingelezen en van alle fictie- en non-fictieboeken uit de top 60 is er standaard een luistervariant. "Ik weet niet precies welke cijfers worden gehanteerd, want wij zijn geen uitgever. Wij faciliteren dat een boek goed wordt voorgelezen, meer is het niet. Maar ik denk dat als er van een boek rond de 10.000 exemplaren worden verkocht, er dan eigenlijk altijd ook een luisterboek van komt", zegt Van Duyn.
Ook worden kinderboeken, managementboeken, educatieve boeken, hobbyboeken, kookboeken en noem verder alle soorten boeken die op een plank kunnen, hier ingesproken. "In principe kan elk boek worden voorgelezen, maar met veel feiten, weetjes, grafieken en staatjes wordt het wel lastig", licht Boelsma toe.
Drie mogelijke lezers
In de regel stelt Thinium drie mogelijke lezers voor aan de uitgever, die uiteindelijk bepaalt wie het boek mag voorlezen. Van Duyn: "Wij zitten dicht op de voorlezers en weten wie we wel en wie we niet moeten voorstellen. Een voorbeeld om iemand met rust te laten is dat zij of hij binnen korte tijd een paar boeken heeft ingesproken en er even klaar mee is. Of een boek speelt zich in Engeland af en er staan veel Engelse termen in, dan weten wij wie een goede uitspraak van het Engels heeft."
Boelsma: "Er zijn ook boeken met een onderwerp waar niet iedereen iets mee heeft. Een boek over de Formule 1 kun je beter laten voorlezen door iemand die verstand heeft van auto's en de Formule 1 leuk vindt, want dat straalt af op het resultaat."
Het is een vak
Een luisterboek inspreken is een vak. Boelsma laat met nadruk weten dat het artikel vooral geen oproep moet zijn om voorlezers te vinden, want de databank met stemmen – de soundcloud - met stemmen is goedgevuld. Daar zitten veel bekende Nederlanders, waaronder opvallend veel acteurs, tussen en dat is niet voor niets. Boelsma: "Acteurs, radiomakers en presentatoren hebben geleerd hun stem goed te gebruiken. Tekstbehandeling is niet voor niets een vak op de toneelschool. Het luistert echt heel nauw, want de voorlezer moet duiding kunnen geven aan de tekst."
Van Duyn: "En je doet het ook maar niet zomaar even. Gemiddeld lees je 10.000 woorden in een uur. Een boek voorlezen is daardoor vaak een traject van een paar dagen en daar moet je scherp bij zijn." Boelsma zegt dat er ook tussen de stemacteurs verschillen zijn. "Iemand als Dieuwertje Blok gaat zitten, begint te lezen en dat gaat goed, zonder regie. Ja, Dieuwertje is een populaire stem. Net als de stem van stemacteur Sander de Heer. Er zijn ook luisteraars die zo hun favorieten hebben. Die zeggen: 'De nieuwe Sander de Heer is uit' in plaats van dat ze de auteur noemen."
Van Dis, dat klopt
Soms leest een schrijver zijn eigen boek. "We moedigen dat niet aan, want het komt niet altijd het resultaat ten goede. Maar Adriaan van Dis, dat klopt. En Arthur Japin, dat klopt ook. En bij een boek van bijvoorbeeld Maarten van Rossem is het zelfs eigenlijk verplicht om het door hemzelf met die markante stem voor te laten lezen, want zijn mening en zijn humor door een ander laten voorlezen, dat moet je niet willen", zegt Boelsma, die vertelt dat veel acteurs het heerlijk vinden om even lekker een boek voor te lezen. "Veel zijn de hele dag onderweg en zijn druk, druk, druk, maar in de opnamestudio komen ze tot rust. De telefoon uit, niets dat ze stoort, heerlijk vinden ze dat."
