Onder 4 ogen
Over het algemeen is er geen discussie over het belang van de bescherming van privacy. We zijn het er ook allemaal over eens dat voor bepaalde beroepsgroepen een extra geheimhoudingsplicht geldt. Toch zijn er praktische omstandigheden denkbaar en ook aan de orde, waarbij privacybescherming als lastig wordt ervaren. Nog lastiger wordt het als je met je beste bedoelingen in de aanslag bij de notaris de deur wordt uitgestuurd, omdat deze met je vader of moeder een gesprek onder vier ogen wil hebben.
Het is goed voor te stellen: je ouder is wat slecht ter been, heeft soms moeite om in heldere taal uit te leggen wat hij of zij wil, dus simpelweg maak jij de afspraak bij de notaris en neemt zelfs vrij om als chauffeur te fungeren. Bijkomend voordeel is dat je meteen kunt uitleggen wat er moet gebeuren. Het zijn tenslotte heel belangrijke zaken: het opstellen van een levenstestament met daarin een algemene volmacht aan de kinderen of een van de kinderen. Ook het testament moet nog even worden aangepast en een executeur moet worden opgenomen. Begrijpelijkerwijs is dat dezelfde persoon als de gevolmachtigde in het levenstestament, dus moeilijk kan het niet zijn.
Tijdens het gesprek bij de notaris echter gaat het helemaal de andere kant op. Je krijgt nog net koffie of thee, maar het lijkt wel of de notaris je negeert! Die notaris richt zich steeds tot je ouder en die komt net nu niet helemaal goed uit zijn woorden. Als dat maar goed gaat.
De vraag in dit voorbeeld is wat wordt verstaan onder 'goed'. Is dat het uiteindelijke resultaat, dus het tekenen van de akte van levenstestament en de aanpassing van het testament. Of is goed dat het proces met alle waarborgen wordt omgeven? De meningen kunnen over het antwoord op deze vraag uiteenlopen. De notaris zal begrip hebben voor de wens, maar altijd de procedurele waarborgen in acht nemen. In dat kader zal de notaris onder meer moeten vaststellen of je ouder nog wel zijn of haar wens kan bepalen. Als de notaris vraagt aan je ouder wat 'hij (zij) voor je ouder kan doen' en je ouder kijkt met een hulpeloze blik zonder een overtuigend antwoord te geven, dan is de kans zeer groot dat er geen akte meer kan worden opgesteld.
Maar ook als je nog helemaal 'bij' 'bent, zal de notaris de nodige waarborgen in acht dienen te nemen. Zo was er recent een uitspraak van de rechter over een met spoed getekend testament bij een cliënt thuis. In dit geval was er sprake van een neef die in dezelfde kamer verbleef, maar zich verder niet bemoeide met het gesprek. Ook in dat geval oordeelde de rechter dat de neef de woonkamer had moeten verlaten. Het uitgangspunt 'onder vier ogen' wordt dus behoorlijk letterlijk opgevat.
Moraal van het verhaal: zorg ervoor dat je tijdig je wensen ten aanzien van een levenstestament en een testament notarieel laat vastleggen. Wacht niet te lang, want gaandeweg kunnen er mentale en lichamelijke beperkingen ontstaan op grond waarvan een en ander onmogelijk dan wel uiterst complex wordt.
Niels van de Griend is notaris bij Van Elten · Van de Griend Netwerk Notarissen te Weesp, www.notarisweesp.nl.