Levenstestament versus beschermen belangen
Ja ik geef toe, het wordt wat eenzijdig en saai om weer iets te schrijven over het zogenoemde levenstestament. Toch ontkomen we er niet aan om er samen ‘even’ naar te kijken om de voordelen daarvan, maar ook de mogelijke nadelen ervan, tegen het licht te houden. Tenslotte is het niet mis als je een ander algemene volmacht heeft om namens jou te handelen. Vanuit de optiek van de ander is deze volmacht juist erg relevant om niet in de kou te komen staan, met name als je partner zijn/haar wil niet meer kan verklaren.
Vanuit deze aspecten kunnen we ook de twee juridische instrumenten onderscheiden en nader bezien. Deze twee instrumenten zijn het levenstestament (= algehele volmacht) enerzijds en het door de rechter uitgesproken bewind anderzijds. Om het verder af te schillen: het levenstestament geeft een volmacht waarin dus namens de volmachtgever handelingen kunnen worden verricht. Het bewind is meer een maatregel van bescherming.
Binnen die twee instrumenten komt het verschil in de positie van de partner sterk naar voren. Indien een persoon zijn wil niet meer kan verklaren en er is géén levenstestament opgesteld, dan is bewind eigenlijk de aangewezen weg. Maar let op, bewind is zoals aangegeven een beschermingsmaatregel. De belangen van de persoon wiens vermogen onder bewind wordt gesteld, worden dus beschermd door het bewind, lees: door de rechter. De belangen van de partner zijn daarbij dus in beginsel minder relevant. Zie hier het belang van het levenstestament, vooral voor een partner. Indien er bijvoorbeeld een gezamenlijk huis is, dan kan de partner met het levenstestament het huis verkopen en leveren.
Bij bewind is dat echt heel anders. Vanuit de beschermende rol kan de rechter extra vragen stellen over de koopovereenkomst, de hoogte van de koopsom en verdere afspraken en condities omdat de rechter toestemming moet geven voor betreffende overdracht. De positie van de partner is daarbij zoals aangegeven geen doorslaggevende factor.
Ook al is er een levenstestament opgesteld, dan nog steeds kan een ander de rechter vragen om toch bewind uit te spreken. In veel levenstestamenten staat daarom dat de algehele volmacht wordt afgegeven juist omdat bewind niet is gewenst. Sterker nog, indien de rechter toch besluit dat bewind nodig is dan wordt de gevolmachtigde (doorgaans de partner) weer aangewezen als bewindvoerder. In dat laatste geval is er dus wel bewind, dus de rechterlijke toetsing zal van toepassing zijn.
We gaan er maar van uit dat bij bewind de rechter goede reden heeft om aan te nemen dat het levenstestament niet afdoende bescherming biedt. In welke gevallen dat is of zal zijn is uiteraard afhankelijk van veel omstandigheden. In elk geval zal de rechter niet ‘zomaar’ bewind uitspreken, zeker niet als er een levenstestament is.
Kortom, maak een levenstestament, ook al is de kans aanwezig dat bewind de daarin afgegeven volmacht alsnog doorkruist.