Het gebeurde allemaal eeuwenlang in de Roskam
Aan de Roskambrug wordt momenteel gewerkt en er is geen Weesper die er niet overheen heeft gereden. De werkzaamheden vinden wij een mooie aanleiding om te schrijven over de naamgever van de brug: uitspanning/hotel/feestzaal De Roskam, waarvan ergens in de geschiedenis het lidwoord is weggevallen.
In De Telegraaf van 27 februari 1951 staat een artikel dat is gewijd aan de teloorgang van De Roskam. Onder de kop ‘Weesp is zijn ‘Roskam’ kwijt, staat daar onder andere het volgende in (met dank aan Christian Zierleyn, die voor WeesperNieuws Extra elke maand oude kranten doorspit):
“De Wissel- en Pleisterplaats “De Roskam” is historie geworden. Vandaag hanteerde veilinghouder Van Moerkerken uit Hilversum de hamer en met elke tik die hij gaf werd weer ‘n stukje van “De Roskam” geschiedenis. Vanavond viel in “Frascati” de laatste tik bij de verkoop van het (bouwvallige) gebouw. Toen restte alleen de naam nog. En deze gaat, beladen met herinneringen, de geschiedenis in.”
“Hoe oud die herinneringen zijn is niet nauwkeurig bekend. Want men weet niet precies wanneer “De Roskam” is gebouwd. Het is in elk geval tegen het einde van de 17e eeuw of in het begin van de achttiende geweest. Maar ruim twee en een halve eeuw of krap twee en een half, het doet er niet veel toe. Het is in elk geval lang genoeg om historie te maken. “De Roskam” was de pleisterplaats van de trekschuiten, die van Amsterdam naar Keulen voeren, maar ook de wisselplaats voor de vele diligences, die van Amsterdam in de richting van het Gooi reden.”
“Zij heeft vele eigenaars gekend. In 1922 kwam het in handen van de heer B. C. G. Oosterwijk tot 1946. Toen kwam als zaakvoerder de heer N. C. Kamp, die meende, dat er met de oude “Roskam” nog wel iets was te doen. Maar de eigenaars wilden niet de bedragen geven die voor een restauratie nodig waren. En daarom zal er nu alleen nog maar worden gesproken over “De Roskam” in de verleden tijd.”
Voor 1763
Wanneer De Roskam is gebouwd is niet meer te achterhalen, maar Zierleyn haalt boven tafel dat het in elk geval voor 1763 moet zijn geweest, want op 12 november van dat jaar haalt hij het eerste bericht over het hotel boven water. In dat bericht gaat het over diefstal uit het hotel.
Dat de Roskam een centrale plek in Weesp innam is wel zeker: hier gebeurde het allemaal. Voor de deur (waar?) vonden draverijen plaats, in het gebouw zelf werd kolf gespeeld (een spel met een soort golfclub, maar dan heel anders en in dit geval overdekt), in de 18e en 19e eeuw werden er talloze vastgoedveilingen gehouden, er was een kantoor van een diligence-onderneming die voor de verbinding van Amsterdam naar het Gooi en Amersfoort, er was een stalhouderij, een postduivenvereniging had er haar clubhuis, er waren toneelvoorstellingen in de grote zaal, turnwedstrijden, verkiezingsbijeenkomsten en concerten van de harmonieën De Adelaar en Jubal. "De Roskam was de locatie waar je echt alles kon organiseren en waar in de loop der eeuwen ook echt van alles is georganiseerd”, concludeert Zierleyn
Barakkenkamp
In de Tweede Wereldoorlog was De Roskam een barakkenkamp. Het voor 500 Nederlandse militairen bestemde complex werd begin januari 1940 feestelijk geopend, vijf maanden voor de Duitse inval. Dick van Zomeren, auteur van onder andere het boek 'Weesp in oorlogstijd' uit 2012, dook voor WeesperNieuws in de intrigerende geschiedenis van dit barakkenkamp. Dit complex omvatte circa 15 lage houten gebouwen, omringd door sloten of prikkeldraad, en strekte zich uit over het gebied van de voormalige Rabobank, het Casparus College, de Singel-scholen en de woningen langs de Irenelaan.
Tevens beschrijft hij wat er vanaf 5 mei 1945 gebeurde, na de capitulatie: "Vanaf 5 mei 1945 werden in De Roskam de manschappen van de gecapituleerde bezetter verzameld en half mei afgemarcheerd naar geallieerde vrachtwagens die op de provinciale weg stonden te wachten, op weg naar een verzamelkamp. Meteen na hun vertrek werden in het barakkenkamp NSB'ers en landverraders verzameld, een gezelschap dat binnen een half jaar uitgroeide tot 500 man. Onder hen ook enkele bekende Weespers die, omdat het kamp toen nog bezet was, al meteen na de Duitse capitulatie waren ondergebracht in Villa Casparus.”
Het complex bood in de zomer van 1947 onderdak aan manschappen van de Lucht Strijdkrachten, dat later de Koninklijke Luchtmacht werd, die in elk geval 1953 heeft gebruikgemaakt van het terrein.
Buitenveer
We hebben het trouwens nog niet over de locatie gehad van De Roskam. De Roskam was gevestigd aan het Buitenveer, op de plek waar nu het leegstaande gebouw van ING staat. Dat gebouw sloot op 29 november 2019 de deuren voorgoed. Het staat nu te huur, maar dat ook dit gebouw zal verdwijnen, is een kwestie van tijd: de eigenaar van het gebouw heeft nieuwbouwplannen.
