De digitale akte: het gaat beginnen
Bij het tekenen van een notariële akte wordt vaak gevraagd of het niet wat ouderwets is, zo’n stuk papier met een paar handtekeningen. Er kan uiteraard maar één antwoord worden gegeven: het is zeker ouderwets. De vraag is natuurlijk of ouderwets in dit verband wel zo erg is. Hoe vaak ga je tenslotte naar de notaris voor ondertekening van een akte. In een heel mensenleven is dat beperkt en direct contact zonder digitale media maakt het in beginsel juist charmant. Toch is het begrijpelijk dat de roep om digitale notariële akten steeds luider klinkt.
Blockchain, smart-contracts, Web 3 en andere digitale toepassingen roepen bij mij veel fascinatie op. Ik kan echt lang niet alles vatten, maar transacties binnen blockchain lijken aanstaande, ook voor de klassieke notariële producten. Prachtige ontwikkelingen allemaal, maar zover is het nog niet. Daarentegen is de digitale notariële akte van oprichting van een BV wél aanstaande. Op grond van Europees recht zijn lidstaten verplicht gesteld hun regelgeving hierop aan te passen, zodat digitale oprichting van een BV mogelijk wordt gemaakt.
Het zal echt spannend worden, want hoe gaat het eruitzien en op welke wijze kunnen de thans bestaande waarborgen ook digitaal worden toegepast. Het klinkt op zich heel simpel als je slechts kijkt naar de digitale ondertekening van een stuk. Dat gebeurt al heel erg lang, en nog meer nadat covid daaraan een flinke slinger had gegeven. Maar een notariële akte is toch een ander verhaal. De digitale akte gaat echt een heel stuk verder. Er zal gebruikgemaakt worden van een zogenoemd 'passeerplatform' dat door de notaris wordt beheerd, waarin digitaal de akte worden ‘besproken’, controles worden gedaan en vervolgens digitaal wordt getekend, zowel door de oprichter als door de notaris. De akte wordt vervolgens met een unieke code opgeslagen in het digitaal aktenarchief. Tenslotte moet de akte altijd opvraagbaar zijn.
Ondanks dat ik de digitale ontwikkelingen erg toejuich, ben ik toch ook wel een beetje voorzichtig. In essentie kan ik namelijk wel controleren dat de juiste persoon digitaal de akte tekent, maar kan ik niet de hele omgeving van cliënt controleren. Is er wellicht iemand in zijn/haar ruimte (buiten beeld) die invloed kan uitoefenen? Kortom, de voordelen van tekenen van een akte bij mij aan tafel zijn nog legio, maar ik begrijp dat de digitale wereld mijn kantoor niet zal passeren, al was het alleen al uit hoofde van duurzaamheid.
Altijd dacht ik dat de digitale akte en de digitale handtekening onder een notariële akte wel even zouden duren, maar dat is dus niet zo. Per 1 augustus 2022 moet een BV digitaal opgericht kunnen worden. Eigenlijk was dat 1 augustus 2021, maar uiteraard is er van overheidswege uitstel aangevraagd. Hopelijk gaat het niet zoals de invoering van het energielabel.