Samengesteld gezin
Er zijn vele termen om een nieuwe gezinssituatie en de gezinsleden te duiden. De termen 'stief’ en ‘bonus’ vallen vaak, maar uiteraard is het aan eenieder om daar zelf een keuze in te maken. Gevoel en emotie spelen daarbij uiteraard een prominente rol. Maar zoals alles in het leven gaat het niet alleen om duidingen, maar ook om gevolgen. Meer concreet: de gevolgen in het erfrecht. Er zijn vele artikelen vol te schrijven over de gevolgen op het gebied van familierecht en met name het erfrecht. Dat geeft ook meteen de complexiteit aan. Een complexiteit die doorgaans specialistische kennis vraagt, maar laten we eenvoudig starten.
Indien er geen (nieuw of oud) testament is gemaakt, dan is de wet van toepassing. Het antwoord op de vraag wie de wettelijke erfgenamen zijn, hangt voor een groot gedeelte af van de samenstelling van het gezin én de vraag of de ‘nieuwe’ partners wel of niet zijn gehuwd (met elkaar). Let op, we hebben het nu over de wettelijke erfgenamen, dus als er géén testament is!
Kom je te overlijden in ongehuwde staat mét achterlating van kinderen, dan zijn de kinderen de erfgenamen, samen ieder voor een gelijk deel. Is er één kind dan is dat ene kind enig erfgenaam. De langstlevende partner is op grond van de wet géén erfgenaam.
Dat is volledig anders als je komt te overlijden in gehuwde staat (waaronder begrepen het geregistreerd partnerschap) mét achterlating van kinderen, dan is de wettelijke verdeling van toepassing. De langstlevende partner en de kinderen zijn de erfgenamen, maar de langstlevende partner wordt enig eigenaar. De erfdelen van de kinderen worden ‘omgezet’ in een zeer beperkt opeisbare vordering op de langstlevende. De langstlevende wordt dus enig eigenaar en betaalt dan ook alle lasten en schulden, waaronder de erfbelasting over de kindsdelen (naast eventueel erfbelasting over de eigen verkrijging).
Misschien is dit wettelijk systeem voor gehuwden ongewenst bij een tweede relatie/huwelijk, maar de langstlevende wordt in ieder geval beschermd tegen aanspraken van de (stief)kinderen. De wilsrechten laat ik even buiten beschouwing. Als dat niet gewenst is dan is een testament nodig. Een testament is ook nodig als je in ongehuwde staat jouw (nieuwe) partner wilt beschermen tegen aanspraken van jouw eigen kinderen. Daarbij zal ook een notarieel samenlevingscontract nodig zijn.
De vraag der vragen is natuurlijk wat je in het testament opgenomen wilt hebben. Als uitgangspunt (er zijn vele variaties, maar we beginnen even bij het begin) moet je als het ware de keuze maken tussen jouw nieuwe partner enerzijds en de kinderen anderzijds. Dat is een ongelofelijk lastig te maken keuze en misschien niet eerlijk, maar toch het startpunt. Later meer.