Voer voor discussie
In Nederland zijn er ongeveer 50 verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen. Vaak is meteen duidelijk of een bedrijf bij een bepaalde bedrijfstak hoort. Het komt ook voor dat een dienst en/of product niet in een hokje is te plaatsen en dat leidt regelmatig tot discussies. En dan kom je op vragen als: Is een pannenkoek een koek? En is een vegetarische gehaktbal een echte gehaktbal, of toch niet? Je zou kunnen denken, wat maakt het uit? Maar voor werkgevers of pensioenfondsen kan de uitkomst op deze vraag miljoenen aan premies schelen.
De gehaktbal
Het meest recente voorbeeld van zo’n bijzonder juridisch geschil is van een rechter die zich moest buigen over de vraag of een vegetarische gehaktbal wel een gehaktbal is omdat het pensioenfonds voor de vleeswarenindustrie meende dat dat wél zo was, en op die manier een bedrijf wilde dwingen bij haar klant te worden. In geval van de vleeswarenindustrie zijn werkgevers verplicht deel te nemen in het pensioenfonds als de werkgever gemaksvoeding produceert.
De rechtbank oordeelde in eerste instantie dat de werkgever niet onder de verplichtstelling valt, maar het Gerechtshof vernietigde die conclusie. Volgens het Hof blijkt uit het verplichtstellingsbesluit niet dat onder gemaksvoeding alleen producten worden verstaan die vlees bevatten. Sterker nog: opgenomen is dat het 'eventueel met vlees o.i.d. gemengd/gevuld kan zijn'. In de verplichtstelling worden dus geen nadere eisen gesteld aan de ingrediënten van de producten die als gemaksvoeding zijn aangeduid. Daarnaast ziet de gemiddelde Nederlander een vegetarische variant tegenwoordig ook als een gehaktbal, kroket of hamburger. En daarmee kwalificeert deze variant óók als gemaksvoeding. De werkgever werd daarmee verplicht om met terugwerkende kracht pensioenpremies te betalen.
De (pannen)koek
Een andere absurde discussie ging over de pannenkoek. Dat een pannenkoek geen koek is, lijkt mij logisch. Maar nee, pensioenfonds Zoetwaren meende – wellicht verblind door het woord koek – dat een pannenkoek wél een koek is en sleepte een poffertjes- en pannenkoekenproducent voor de rechter. In deze discussie trok de werkgever echter aan het langste eind. Een pannenkoek is geen koek! En dus kon de werkgever zijn eigen regeling voortzetten.
Waarde voor de praktijk
We zien steeds vaker dat pensioenfondsen hun werkingssfeer optimaal proberen op te rekken. Deze casussen zijn hiervan een goed voorbeeld. Het blijft dan ook van groot belang om als werkgever periodiek te onderzoeken of er mogelijk sprake is van een verplichte aansluiting bij een pensioenfonds. Dat is niet alleen van belang bij de start van de onderneming, maar ook indien de bedrijfsactiviteiten veranderen, bijvoorbeeld door een overname.