Erfrecht of erfplicht?
Uit de oude doos, maar een zeer actuele vraag: als je een erfrecht hebt, heb je dan ook een erfplicht? Ofwel, hoe zit het eigenlijk als je erfgenaam bent? Heb je nog een keuze of moet je gewoon aanvaarden? Antwoord: ja je hebt een keuze en je moet je, gezien een mogelijk negatieve nalatenschap, ongelofelijk goed laten informeren voordat je 'zomaar' aanvaardt.
Als erfgenaam heb je namelijk de volgende keuzen: zuiver te aanvaarden, niet te aanvaarden (= verwerpen) of beneficiair te aanvaarden. Een erfplicht heb je dus eigenlijk niet. Je hoeft geen erfgenaam te zijn, je kunt ook verwerpen.
Maar pas op bij verwerpen. In beginsel betekent verwerpen dat plaatsvervulling van toepassing is: jouw erfdeel schuift dan door naar jouw kinderen. Die kunnen natuurlijk strikt genomen ook weer verwerpen, maar dat is lastig als ze minderjarig zijn. Voor verwerping namens minderjarige kinderen heb je toestemming van de rechter nodig.
De verwerping zelf gaat overigens, net zoals beneficiair aanvaarden, via de Rechtbank.
Zuiver aanvaarden betekent dat je de nalatenschap neemt zoals die komt. Met alle daaraan verbonden rechten en verplichtingen. Als de nalatenschap negatief is, dan kun je in je eigen vermogen voor dat tekort worden aangesproken.
Ook als je je ondubbelzinnig gedraagt als erfgenaam wordt je in beginsel geacht zuiver te hebben aanvaard en kun je dus ook niet meer beneficiair aanvaarden of verwerpen.
Mede in verband met toenemende aantallen negatieve nalatenschappen is recent het rapport 'Erven zonder financiële zorgen' gepubliceerd. Naar aanleiding van dit rapport heeft staatssecretaris Teeven laten weten de wet te willen veranderen en het voorstel over te nemen om erfgenamen beter te beschermen tegen schulderfenissen. Het kan nog wel een tijd duren voordat de wet gewijzigd is. Daarom het advies om in de tussentijd goed op te letten en bij de geringste twijfel voor beneficiaire aanvaarding te kiezen.
Beneficiair aanvaarden betekent dat je de schulden en verplichtingen aanvaardt, maar alleen voor zover daar activa/rechten tegenover staan. De beneficiaire aanvaarding moet via de rechtbank geschieden en vervolgens is de zogenoemde wettelijke vereffening van toepassing. Deze vereffening gaat gepaard met de nodige formaliteiten en eisen die je in acht moet nemen.
Kortom, je hebt als het ware de plicht om je erfrecht eerst heel goed te beoordelen, om daarna pas een keuze te maken.